БичлэгАдуу нь (Equus caballus or Equus ferus caballus) битүү туурайт дэлэнтэн бөгөөд уналга, ачилга, хүнс зэрэгт ашиглагддаг эдийн засгийн ач холбогдол бүхий гэршүүлсэн амьтан. Хүн төрөлхтөн 10.000 жилийн өмнөөс адууг гэршүүлсэн гэдэг. Монголын нүүдлийн соёл, амьдралын хэв маяг, уламжлалт цэргийн урлаг нь адуун дээр үндэслэсэн гэхэд хилсдэхгүй.
Хүн төрөлхтөн морийг аж ахуй, дайн тулаан, спорт, зугаа цэнгэл гээд бүх салбарт хэрэглэж байна.
Дайны зориулалт: Манай эриний өмнөх 19-р зуунаас адууг дайнд хэрэглэх б
олсон бөгөөд үр дүнд нь тулааны хурд, зохион байгуулалт, дайны урлаг хөгжиж ирсэн байна. Дундад зууны түүх хүлэг баатаргүйгээр төсөөлөгдөхгүй бизээ. Хэдийгээр машин техникийн хөгжил дайны морины хэрэглээг орлох болсон ч, ёслол хүндэтгэл зэрэгт адууг ашиглаж байгаа.
Аж ахуйн зориулалт: Хамгийн эртний гаршуулсан адуу мэө 4500 Төв Азиас эхлэлтэй гэгддэг. Ан агнуур, газар тариалан, хөдөө аж ахуйн зориулалтаар өргөнөөр хэрэглэж ирсэн. Мөн тээвэр худалдааны зориулалтаар нь энэ салбарын хөгжилтэй зэрэг шахуу эхэлжээ. Хэдий морины хэрэглээ үлэмж багассан өнөө үед ч адуу АНУ-н эдийн засагт 102 тэр бум долларын хувь нэмэр оруулж байдаг гэнэ.
Нүүдлийн соёл иргэншил, мал аж ахуйн орнуудад адууны хэрэглээ өндөр бөгөөд эдийн засгийн үр нөлөө нь ч төдий чинээ байдаг. Монгол орон 30 сая малтайгаас 2 сая нь адуу байна.
Спортын зориулалт: Морин Поло, Морьт бөмбөг, Морин эрдэм（equestrian гэдг
ийг ингэж орчуулав）, Морин уралдаан, Морьт ан, морь булгиулах зэрэг спортууд байдаг. Үндэстнүүдийн морин спортууд агуулгын хувьд төстэй боловч арга барил, техникээрээ ялгарч өөрийн гэсэн онцлогийг бүрдүүлдэг билээ. Жишээ нь Монголын Жороо морь, тулам шүүрэх зэрэг нь өрнөдийн Морин эрдэмтэй дүйх боловч уламжлалт, нүүдлийн хэв шинжтэйгээрээ ялгардаг.
Амралт зугааны зориулалт: Орчин үед дэлгэрэх болсон хэрэглээ юм. Морин аялал, одоо морь зэргийг унах, морьт үзүүлбэр гээд олон төрөл байдаг. Үүнээс гадна, Морь ховор эсвэл хэрэглэдэггүй газар морийг хөлсөлж унуулах гэх мэтээр ашигладаг.
Морины гаралтай бүтээгдэхүүн: Адууг уналга ачлагаас гадна тэр болгон бүтээгдэхүүн боловсруулдаггүй боловч, тоо толгой ихтэй газруудад хүнсэнд хэрэглэх явдал байдаг. Монголчууд адууны мах, сүү хэрэглэдэг цөөхөн үндэстний нэг юм. Үүнээс гадна зарим улсад мэр сэр хэрэглэдэг бүлэг хүмүүс байдаг. Адуунаас мах, сүү(саам), арьс, цус гээд хэрэглэж болно. Цусыг эртний Монголчууд холын аянд явах үедээ аргагүй тохиолдолд ууж тэнхэрдэг байжээ(Нууц товчоо 1-р бүлэг). Мөн адууны дэл сүүлийг Морин хуур хөгжмийн зэмсэгт ашигладаг.
Хүн төрөлхтөн морийг аж ахуй, дайн тулаан, спорт, зугаа цэнгэл гээд бүх салбарт хэрэглэж байна.
Дайны зориулалт: Манай эриний өмнөх 19-р зуунаас адууг дайнд хэрэглэх б
олсон бөгөөд үр дүнд нь тулааны хурд, зохион байгуулалт, дайны урлаг хөгжиж ирсэн байна. Дундад зууны түүх хүлэг баатаргүйгээр төсөөлөгдөхгүй бизээ. Хэдийгээр машин техникийн хөгжил дайны морины хэрэглээг орлох болсон ч, ёслол хүндэтгэл зэрэгт адууг ашиглаж байгаа.Аж ахуйн зориулалт: Хамгийн эртний гаршуулсан адуу мэө 4500 Төв Азиас эхлэлтэй гэгддэг. Ан агнуур, газар тариалан, хөдөө аж ахуйн зориулалтаар өргөнөөр хэрэглэж ирсэн. Мөн тээвэр худалдааны зориулалтаар нь энэ салбарын хөгжилтэй зэрэг шахуу эхэлжээ. Хэдий морины хэрэглээ үлэмж багассан өнөө үед ч адуу АНУ-н эдийн засагт 102 тэр бум долларын хувь нэмэр оруулж байдаг гэнэ.
Нүүдлийн соёл иргэншил, мал аж ахуйн орнуудад адууны хэрэглээ өндөр бөгөөд эдийн засгийн үр нөлөө нь ч төдий чинээ байдаг. Монгол орон 30 сая малтайгаас 2 сая нь адуу байна.
Спортын зориулалт: Морин Поло, Морьт бөмбөг, Морин эрдэм（equestrian гэдг
ийг ингэж орчуулав）, Морин уралдаан, Морьт ан, морь булгиулах зэрэг спортууд байдаг. Үндэстнүүдийн морин спортууд агуулгын хувьд төстэй боловч арга барил, техникээрээ ялгарч өөрийн гэсэн онцлогийг бүрдүүлдэг билээ. Жишээ нь Монголын Жороо морь, тулам шүүрэх зэрэг нь өрнөдийн Морин эрдэмтэй дүйх боловч уламжлалт, нүүдлийн хэв шинжтэйгээрээ ялгардаг.Амралт зугааны зориулалт: Орчин үед дэлгэрэх болсон хэрэглээ юм. Морин аялал, одоо морь зэргийг унах, морьт үзүүлбэр гээд олон төрөл байдаг. Үүнээс гадна, Морь ховор эсвэл хэрэглэдэггүй газар морийг хөлсөлж унуулах гэх мэтээр ашигладаг.
Морины гаралтай бүтээгдэхүүн: Адууг уналга ачлагаас гадна тэр болгон бүтээгдэхүүн боловсруулдаггүй боловч, тоо толгой ихтэй газруудад хүнсэнд хэрэглэх явдал байдаг. Монголчууд адууны мах, сүү хэрэглэдэг цөөхөн үндэстний нэг юм. Үүнээс гадна зарим улсад мэр сэр хэрэглэдэг бүлэг хүмүүс байдаг. Адуунаас мах, сүү(саам), арьс, цус гээд хэрэглэж болно. Цусыг эртний Монголчууд холын аянд явах үедээ аргагүй тохиолдолд ууж тэнхэрдэг байжээ(Нууц товчоо 1-р бүлэг). Мөн адууны дэл сүүлийг Морин хуур хөгжмийн зэмсэгт ашигладаг.
